فاطمه

وضوع تفضيل فاضل بر مفضول و افضل بر فاضل و تقبيح تفضيل فاضل بر افضل و مفضول بر فاضل، موضوع آيات متعدد قرآن کريم و روايات بسيار اهل بيت عليهم‌السّلام و مواردي از احکام واجب و مستحب است و از هدايت‌هاي مهمّ‌ قرآني و روائي است، و در همه امور مخصوصاً در ولايت‌ها و اختيارات يک اصل است که هر مسلمان و هر شخص خردمندي، بايد آن را برنامه قرار دهد و در انتخاب، اصلح را بر صالح و اليق را بر لايق برگزيند و اجمالاً بر حسب فطرت هم، بشر - اگر غرض‌هاي ديگري در بين نباشد- به آن عمل مي‌نمايد، رعايت اين تعليمات و ارشادات در اصل نظام ديني و ولائي و خلافت پيغمبر اکرم عليه‌و آله السّلام از اهمّ مطالب و واجبات است.

به همين اصل، شخص امام عليه‌السّلام اشاره فرموده و همه را مخاطب قرار داده است:

«أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَيْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اللهِ فِيهِ»(9) و فرموده است: «إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِالْأَنْبِيَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ»(10)

بر اين اساس و بر حسب اين آيات و روايات، يگانه‌شخصيّتي که پس از پيغمبر اکرم صلّي‌الله عليه و آله؛ چه در حيات آن حضرت و چه بعد از آن، واجب الاطاعة و صاحب ولايت امر و منصوص من الله مي‌باشد، اميرالمؤمنين عليه‌السّلام است، به قول جاحظ که در يکي از رساله‌ها به اين مضمون مي‌گويد: آنچه در اسلام، رأس فضائل، مکارم و مقامات است، چهار چيز مي‌باشد: ايمان به خدا، علم و دانائي، زهد و پرهيزکاري، و جهاد در راه دين و في سبيل الله.

سپس مي‌گويد: از تمام علماء اسلام، اگر از کسي بپرسيم که اسبق و اکمل در ايمان کيست؟ اولين کسي را که بر مي‌شمارند علي ‌عليه‌السّلام است و اگر درباره اعلم از همه اصحاب پيغمبر صلّي‌الله عليه و آله سؤال کنيم، اول شخصي را که معرفي مي‌کنند علي‌ عليه‌السّلام است و اگر از آنها که در راه دين جهاد کردند و اسلام از برکت جهاد آنها برپا شد سؤال کنيم، باز هم، همه، اول علي عليه‌السّلام را نام مي‌برند که تنها ثواب يک جهاد او از عبادت امّت تا روز قيامت بيشتر است و اگر از زهّاد صحابه و کساني که دنيا را ترک کرده و فريفته دنيا نشده باشند سؤال کنيم، همه، اسم علي‌ عليه‌السّلام را مي‌برند که يک لحظه به دنيا نظر نفرمود.

غرض اين‌که، دعوت اسلام، دعوت قرآن و دعوت تمام انبياء، دعوت به افضل و تقبيح تفضيل مفضول بر فاضل است که اصل و پايه محکم اعتقاد شيعه، مصداق تفضيل افضل بر فاضل است و مصداق دوم، عقيده ديگران است، که نصوصِ به اصطلاح خفيّه بر بطلان آن دلالت دارد و شناخت مصداق و مصاديق آن را به خود عرف واگذار کرده است.

پي نوشت ها: